Ouders worstelen met de puzzel van opvang en vrijetijdsactiviteiten, na de schooluren én tijdens de vakantieperiodes. Die is in Vlaanderen niet goed geregeld. Een Brede Schooldag voor lagereschoolkinderen én een goed nestje voor de allerkleinsten: dat is wat we nodig hebben.
Gezocht: goede opvang voor mijn spruit
Ouders puzzelen zich kapot om opvang en vrijetijdsactiviteiten van hun kroost te organiseren. Na de schooluren én tijdens vakantieperiodes. Eigenlijk willen ze graag meer tijd met hun gezin. Dat blijkt uit het onderzoek van Stad Gent naar Opvang en Vrije tijd voor kinderen en jongeren tot 14 jaar.
De sector buitenschoolse kinderopvang is een ingewikkeld kluwen. Enerzijds zijn er de gesubsidieerde Initiatieven voor Buitenschoolse Opvang. Anderzijds schakelen scholen leerkrachten, maar ook PWA’ers tot zelfs de kuisvrouw met een hart voor kinderen in om de naschoolse tijd zo goed mogelijk te organiseren.
Sommige kinderen kunnen om 7u in de opvang terecht, voor anderen kan dit vanaf 8u. Er is wel of geen opvang op woensdagnamiddag. En ook de kostprijs voor de ouders varieert sterk. Sommigen werken samen met aanbieders van vrijetijdsactiviteiten, anderen hebben ook een aanbod in de zomervakantie.
De scholen en lokale besturen doen wat ze kunnen. Maar koken kost geld. Het M-decreet zorgt nog voor extra druk op de begeleiding. Het aantal kinderen zal blijven stijgen. Al sinds 2008 ligt de vraag naar een goed systeem voor de buitenschoolse opvang en vrije tijd op tafel. Maar hoewel er middelen zijn voor de capaciteit van scholen en de kinderopvang voor baby’s en peuters, blijft een goede financiering voor de buitenschoolse opvang uit.
En wat doet Vlaanderen?
Een Staten Generaal Opvang en Vrije Tijd schreef in 2014 zijn aanbevelingen. Daarop volgde de conceptnota van minister Vandeurzen. De parlementairen van de meerderheid moesten toen hun koppen bij elkaar steken om een ontwerpdecreet te maken.
4 jaar later is er geen ontwerpdecreet. Er is niets veranderd.
Het dossier is het Loch Ness van de commissie welzijn: leeft het, waar zit het, wanneer laat het zich zien? Een hele legislatuur lang: stilte. Trek uw plan, is de boodschap aan ouders en scholen. Vlaanderen kijkt naar lokale besturen om acties te ondernemen, maar vindt het niet nodig daar ook financiële middelen aan te koppelen.
De Vlaamse Overheid zou resoluut voor meer en betere buitenschoolse opvang en vrijetijdsactiviteiten moeten zorgen. Tegelijk vragen ouders net meer tijd met hun kinderen. Op beide vlakken kan de Vlaamse Overheid het verschil maken.
Van nest naar Brede School
Wat hebben kinderen nu nodig in de buitenschoolse opvang?
Het is logisch dat we een onderscheid maken tussen de noden van de allerkleinsten en de kinderen vanaf 6 jaar. Voor die kleintjes vragen ouders een gezellig nestje, met gediplomeerde kinderbegeleiders en aandacht voor zorg en ontwikkeling.
De Brede Schooldag is voor mij een belangrijke leidraad voor het aanbod voor kinderen vanaf 6 jaar. Wat ouders graag willen is meer opvang bij vrije tijd en meer vrije tijdsactiviteiten in de opvang.
Met de Brede Schooldag – waar we vrije tijdsactiviteiten op school, nu de schooluren organiseren - komen we daar aan tegemoet. Voor alle partijen een win.
- Voor de ouders omdat zij hun kinderen niet meer van hier naar daar moeten brengen.
- Voor de kinderen want meer kinderen kunnen beroep doen op het aanbod (de vertrouwde schoolomgeving werkt drempelverlagend).
- Ook voor de scholen is het een win, want zij kunnen een gevarieerd aanbod uitwerken voor de ouders en kinderen. En ook voor vrijetijdsactoren biedt het voordelen: zij kunnen de lokalen en voorzieningen van de scholen gebruiken.
Voor zo’n Brede Schooldag zijn extra middelen nodig. Een proefproject waardig. De Groen-fractie in het Vlaams Parlement vroeg financiering voor proefprojecten. De minister weigerde. Hij wil geen ongelijke financiering voor de steden. Toch vreemd, Gent krijgt momenteel een veel te lage subsidie in verhouding tot zijn 25.000 kinderen.
Het lokaal bestuur als motor voor verandering…
De Vlaamse Overheid moet van buitenschoolse opvang en vrije tijd een prioriteit maken. Er zijn te weinig plaatsen. De kwaliteit is niet goed genoeg. Is de Vlaamse Regering tevreden met een Staten Generaal in de vorige legislatuur en in het beste geval een ontwerpdecreet deze legislatuur? En dat terwijl er in 2014 'dringend iets moet veranderen'?
Samen met ouders en scholen kaarten we dit aan en steken we de handen uit de mouwen. We hebben in Gent een onderzoek gevoerd naar hoe ouders dit zelf ervaren. We hebben de afgelopen jaren op eigen kracht initiatieven genomen en zullen in het najaar nog proefprojecten opstarten. Ondertussen blijven we politiek aan de kar trekken en proberen we de Vlaamse Regering te bewegen om extra budget voor buitenschoolse opvang en vrije tijd vrij te maken en te landen met het ontwerpdecreet.
Mijn droom voor Gent:
Elk kind kan na schooltijd terecht in goede opvang. Voor de kleutertjes is dat veilig op school bij gediplomeerde kinderbegeleiders. Oudere kinderen kunnen kiezen uit een naschools aanbod op de scholen en andere plekken in de buurt: knutselen, sport, spel, muziek, woord, studie of gewoon rustig chillen.
Elke Decruynaere, schepen van Onderwijs en Jeugd
Wat doen we in Gent?
Een greep uit de initiatieven die we vanuit Stad Gent samen met onze partners ondernamen tijdens de zomervakantie:
- De Jeugddienst hervormde in 2014 de Grabbelpas naar de Pretfabriek, voor dagelijks gemiddeld 230 kinderen vanaf 3 jaar. Ouders hoeven niet op voorhand in te schrijven en er is busvervoer vanuit Mariakerke, Wondelgem en centrum. Binnen de Pretfabriek richtten we een tienerwerking op, voor jongeren tussen 13 en 15 jaar. Grabbelpas bereikte gemiddeld 60 kinderen per dag.
- Naar het vakantieaanbod van de buitenschoolse opvang (st)IBO komen gemiddeld 1.500 kinderen per dag. Deze zomer breidde het aantal opvangplaatsen in de eerste en de laatste weken van de vakantie uit. Op die momenten is er meer vraag naar buitenschoolse opvang.
- Op de Sportkampjes van Stad Gent beleven meer dan 3.000 kinderen een topzomer.
Om de 2 jaar zoekt Stad Gent een organisator om kampjes op scholen te organiseren, netoverschrijdend. In 2017 maakten daar in totaal 984 kinderen gebruik van.
- We startten een aanbod van opvang en sport op, goed voor extra capaciteit voor 181 deelnemers in de zomer van 2017.
We ondersteunden ouders die zelf hun vakantieopvang willen organiseren. Goed voor extra activiteiten voor 140 kinderen (uit 95 gezinnen) in 5 groepen in de zomer van 2017.
- We organiseerden tijdens de zomer 2017 voor de eerste keer vanuit Brede School Zomerkampjes in 7 wijken. Een extra aanbod voor 153 kinderen.
En waar kunnen de kinderen naschools naartoe?
- Elke dag worden meer dan 3500 kleutertjes opgevangen in de initiatieven voor Buitenschoolse Opvang van Stad Gent. Daarnaast organiseren ook de scholen zelf naschoolse opvang, naast enkele kinderdagverblijven en onthaalouders.
- Er is het Deeltijds Kunstonderwijs Stad Gent dat met zijn Wijkateliers aanwezig is op 20 scholen, toegankelijk voor alle kinderen. Ook andere academies organiseren kunstonderwijs op de scholen.
- Er zijn de activiteiten van de Brede School, die focussen op beweging. Samen met Sportaround vzw zijn er sportlesjes op 33 scholen. En Sportsnack is met zijn bewegingsactiviteiten actief op een 15-tal scholen.
- Daarnaast gebruiken nog tal van verenigingen de stedelijke scholen voor hun naschoolse werking.
Welke stappen zetten we als lokale overheid nog verder?
Samen met onze partners (scholen, kinderopvang, sport- cultuur – en jeugdverenigingen én de ouders bouwen we verder aan een goede opvang voor elk kind. We zetten een aantal acties op:
We willen het aanbod duidelijker maken om het bricoleren van ouders te vergemakkelijken. Voor de zomer van 2018 heeft de Jeugddienst het zomeraanbod gebundeld op www.stad.gent/kinderen. In het najaar wordt ook het naschools aanbod gebundeld en duidelijker gecommuniceerd.
- We starten in 1 wijk een proefproject om het aanbod van opvang op scholen en in de buitenschoolse opvang verder uit te bouwen en te versterken via samenwerking met wijkpartners.
- We bundelen het aanbod dat wijkscholen en – partners organiseren. Zo weten scholen en ouders beter wat er allemaal te doen is voor de kinderen van de wijk.
- We willen in 1 wijk met een proefproject starten het vrijetijdsaanbod op school verder uit te bouwen.
- De kinderen vragen uitdagender speelmateriaal: daarom werken we aan een groepsaankoop van speelmateriaal voor onze Gentse scholen.
Al deze stappen zetten we als lokale overheid op eigen kracht. We mogen daar best fier op zijn. Tegelijk hoop ik dat het dossier niet opnieuw over de Vlaamse verkiezingen wordt getild. Scholen, ouders en kinderen verdienen beter. We moeten af van het gepuzzel en gebricoleer. Een Brede Schooldag voor lagere schoolkinderen én een goed nestje voor de allerkleinsten: daar ga ik voor. En ik niet alleen. In het parlement stelde Elke Van den Brandt er vragen over. Het staat in het programma van sp.a en Groen in Gent. Het kwam ook aan bod tijdens de gemeenteraadscommissie van 12 september 2018 op vraag van Astrid De Bruycker.
Het is iets waar vele (groot)ouders mee worstelen. Lang genoeg gewacht, tijd voor actie!
Meer informatie
