Schamper - 8/04/2016 - Maarten Boussauw en Sam Ooghe
Een interview met Elke DecruynaereKiezen of je stemt in je thuisdorp of in Gent? Niet meer beslissen over de gemeentelijke petanquebaan, maar over mobiliteit en huisvesting? Het lijkt ieders democratische natte droom. Gentse schepen Elke Decruynaere zet er haar schouders onder.
Zelfs al zouden we het anders willen, studenten zijn vandaag de dag nog steeds verplicht om in hun thuisdorpje te stemmen op Gemeentebelangen of Samen Voor Pittem ? al weet iedereen dat corrupte Fons alle stemmen voor CD&V telt. Maar niet getreurd! Elke Decruynaere (Groen) heeft een voorstel gelanceerd om studenten ook de mogelijkheid te geven om te stemmen in de stad waar ze studeren. Kwatongen slingeren haar echter termen als 'electoraal opportunisme' en 'praktisch een utopie' naar het hoofd. Wij vroegen haar hoe de vork precies in de steel zit.
U wordt soms electoraal opportunisme verweten. Wat vindt u daarvan?
Elke Decruynaere: "In die kritiek schuilt een heel paternalistische visie op studenten. Het laatste wat die doen, is zich laten vertellen op wie ze moeten stemmen. Dat zullen ze zelf wel beslissen. Wij willen in de eerste plaats mogelijk maken dat studenten kunnen kiezen wààr ze stemmen. Ook hebben verschillende onderzoekers (zoals Carl Devos en Herwig Reynaert, red.) uitgewezen dat de tijd waarin studenten vooral links stemden voorbij is. Ze vormen meer en meer een doorsnede van de maatschappij. Zo doet N-VA het bijvoorbeeld ook goed. Concluderen dat ze sowieso links stemmen, is dus verkeerd ? dat is zwart op wit bewezen."
De onderzoeken tonen inderdaad dat er niet per se linkser gestemd wordt, maar wél dat Groen de grootste partij zou zijn, niet bepaald een afspiegeling van het stemgedrag van onze ouders en grootouders.
Decruynaere: "Dat is dan zo, maar het voorstel komt niet enkel van bij mij. Het is het standpunt van het voltallige schepencollege waarin ook SP.A en Open Vld zetelen. Het is ook niet de eerste keer dat het idee gelanceerd wordt, en dat gebeurt heus niet telkens door Groen. De liberalen zijn ermee bezig in het parlement en verschillende politici van N-VA en CD&V scharen zich er ook achter. Om alles af te doen als opportunisme is te kort door de bocht."
"Dit voorstel kwam er trouwens net op vraag van de jeugdraad, in overleg met de verschillende studentenvertegenwoordigers. Het is dus niet zo dat ik hier van achter mijn computer electorale strategieën zit te bedenken (lacht). Het is allemaal op een natuurlijke manier tot stand gekomen, via de studenten zelf."
De bezwaren zijn vooral van praktische aard. Critici stellen bijvoorbeeld dat de gemeenteraadsverkiezingen traditioneel in oktober vallen: wat dan met eerstejaarsstudenten?
Decruynaere: "Ik heb het gevoel dat men vooral probeert op te sommen waarom het allemaal niet kan. Soms moet je gewoon de dingen aanpakken en actief een oplossing gaan zoeken voor de obstakels. In dit geval is het simpel: werk met een periode waarin je je op voorhand moet registreren, zoals in de VS. Zo kunnen enkel ouderejaars stemmen."
"Ik wil ook nog eens benadrukken dat studenten zelf mogen kiezen. Er zullen zeker jonge mensen zijn die thuis willen stemmen omdat ze daar nog geëngageerd zijn in het verenigingsleven of omdat ze weten dat ze terug zullen keren na hun studies. Maar ik ben er rotsvast van overtuigd dat er ook heel wat willen stemmen in Gent, eerder dan in Zwevezele of Anzegem, zeker als ze hier al een paar jaar studeren of uitzicht hebben op een toekomst hier."
Denkt u dat het voorstel de parlementaire stemming zal overleven?
Decruynaere: "Binnen onze gemeenteraad is het goedgekeurd, maar het is nog koffiedik kijken wat er nu gebeurt. Dat het idee niet zozeer politiek gekleurd is, maakt het extra moeilijk om te voorspellen of het er al dan niet komt."
Het voorstel werd niet zomaar gelanceerd, maar maakt deel uit van het studentenbeleidsplan.
Decruynaere: "Inderdaad. Dit idee is slechts één van de punten van ons plan, waarin het tout court gaat om de interactie tussen de gemeente en de studenten. Ik ben zelf studente geweest, in Gent én in Leuven, en ik kan je zeggen: het verschil tussen die twee is navenant. In Leuven is de kloof tussen student en burger zo groot dat je er nauwelijks kan spreken over een mix. In Gent leven de twee groepen niet naast, maar met elkaar. Die cohesie is enorm waardevol, maar allesbehalve vanzelfsprekend. We moeten dat bewaren en uitbouwen."
Volgens de nota is er toch nog wat werk aan de Gentse interactiewinkel.
Decruynaere: "Ja, dat merkte ik ook tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen: studenten waren wel degelijk een item, maar op een negatieve manier. Er werd altijd over hen geklaagd, over de overlast, de vuiligheid, het lawaai ? In al die debatten was er niemand die de stem van de studenten zelf uitdroeg. Zo merk je dat een publiek draagvlak voor studenten niet zomaar ontstaat, maar dat je daar actief aan moet werken. Als je die groep gewoon laat liggen en erover zwijgt, dreig je steeds meer in dat wij-zij-verhaal van de verkiezingen terecht te komen."
Wat is er dan anders dan voordien in het studentenbeleidsplan?
Decruynaere: "We spreken hier duidelijker onze visie uit, namelijk dat studenten een ware troef zijn. We willen meer dan ooit inzetten op hun interactie met de Gentenaars en de gemeente. Daarin kadert het studentenstemrecht dat, ik herhaal het (lacht), gedragen wordt door iedereen in de coalitie."
"Gent moet meer en meer kunnen functioneren als 'living lab'. Op zich zijn we goed bezig, maar we kunnen nog meer doen met die grote groep studenten. Als we hen dan de kans kunnen bieden om te stemmen in 'hun' Gent, kunnen we dat maar proberen. Het is heus niet uniek (in het Verenigd Koninkrijk is het al mogelijk, red.), het is democratischer en ik kan je verzekeren dat we dan niet meer in de situatie van 2012 zullen terechtkomen, waar er veel over studenten gebabbeld wordt, maar nooit door of met hen."
Bent u tevreden met de huidige studentenparticipatie in het gemeentebeleid?
"In het klassieke studentenoverleg zitten heel wat geïnteresseerde en geëngageerde studenten waar we content over zijn. Maar met vernieuwende projecten proberen we onze voedingsbodem te vergroten. Zo hebben we telkens een 'Wijk van de maand' waarin we activiteiten organiseren met schepenen én burgers, zodat we samen problemen kunnen bespreken en oplossen. Toen het de beurt was aan de Binnenstad hebben we ongelofelijke inspanningen gedaan om onze studenten te bereiken. We hebben ook eens een gerichte comedy-avond georganiseerd op café. Dat was vree de max, maar er zaten meer ambtenaren dan studenten."
Is net dat niet het probleem van de hedendaagse democratie? Om burgers, en in dit geval studenten, warm te krijgen voor participatie in eender welk beleid, zijn frisse ideeën nodig. Er zijn weinig ministers, schepenen of parlementairen in staat om de massa te prikkelen.
Decruynaere: (knikt) "Dat klopt helemaal. Er is uitstekend overleg met studentenvertegenwoordigers, maar de studenten zelf bereiken, is andere koek. Wat we proberen te doen, is campagnes lanceren en dialoog opzoeken. Zo doen we een jaarlijkse Valentijnsactie onder het motto 'Gent ziet zijn studenten graag'. Daarbij spreken we hen bijvoorbeeld aan in studentenrestaurants, en we halen daar altijd heel veel uit. Misschien moeten we dat meer doen. Bij dezen dan ook een warme oproep: als jullie ideeën hebben, hoor ik ze graag. Interactie is cruciaal, maar verdomd moeilijk."
In het Facebook-tijdperk zit werkelijk iedereen openbaar te discussiëren over politiek, maar dat vertaalt zich niet in concrete gevolgen. Recent was er nog het voorstel om bindende referenda te organiseren op gemeentelijk niveau, zoals bij het mobiliteitsplan. Het zou kunnen dat burgers en studenten gemotiveerder zijn wanneer ze voelen dat ze een directe impact hebben.
Decruynaere: "Daar moeten we inderdaad naartoe, en specifieker nog naar 'co-creatie', op een concrete manier samenzitten om iets te scheppen. Dat deden we al met de Rozier: we maakten de straat autovrij en de studenten zijn de nieuwe inrichting ervan mee gaan uittekenen, letterlijk. En dat is exact wat ik bedoel met Gent als 'living lab': met iedereen samen de uitdagingen in onze stad aanpakken."
"Burgers en studenten gaan ook zelf maatschappelijke problemen oplossen, zonder dat deze in een of andere conceptnota vervat zitten. Denk maar aan leerkrachten in opleiding die huistaakbegeleiding geven aan Gentse kinderen met een schoolachterstand. Dat helpt de maatschappij erop vooruit en doet de student voelen dat hij of zij in touch is met de stad. En het is binnen dit enorm brede debat over burgerparticipatie dat het studentenstemrecht past: het is onze stad, ook die van jullie dus, en jullie hebben het recht om het beleid mee uit te stippelen. Samen met de burgers, de gemeente, met alle Gentenaars."
Binnen een maand wordt er in het Vlaams parlement gestemd over het studentenstemrecht.
Voor ideeën omtrent studentenparticipatie of betere communicatie vanuit de stad naar jullie toe, kunnen jullie terecht bij de schepen zelf: [email protected]
