"In de steden, en lang niet alleen in Brussel, wacht ons een onpeilbaar opvoedkundig en emancipatorisch karwei, dat forse menselijke en financiële middelen zal vergen." Het zijn de woorden van journalist Lode Delputte die als lesgever met beide voeten in de onderwijswereld staat.(DM 10/01)
In alle scholen, in alle klassen gaat het vandaag over de gebeurtenissen in Frankrijk. Het VRT nieuws liet ons op donderdagavond een klasgesprek meevolgen in het Atheneum van Anderlecht. De leerlingen zaten er voor 1 keer niet apart voor de lessen zedenleer, katholicisme en islam. Wat gebeurde er? Proberen begrijpen waarom cartoons over hun profeet moslims zo kwetsen, stilstaan bij het verschil tussen uitlachen en kritiek en het belang van persvrijheid. Samen tot de conclusie komen dat geweld nooit het juiste antwoord is.
Een wat naïeve voorstelling misschien van het gemiddelde klasgesprek. Het laatste wat ik wil doen is de moeilijkheid onderschatten om als leerkracht vandaag voor een klas te staan en het te hebben over homoseksualiteit, echtscheidingen of racisme. En toch is het precies dat wat we moeten doen. Onze kinderen en leerlingen leren op een beschaafde manier met elkaar van mening te verschillen. Respect voor elkaars standpunten opbrengen en stilstaan bij wat we delen.
Ik pleit geenszins voor een waardenvrij onderwijs waar alles relatief is. Wat ik betreur is dat het net in die lessen is waar elke week stilgestaan wordt bij waarden, dat we de leerlingen apart zetten per overtuiging. Dit terwijl onderzoek aantoont dat de vooroordelen bij jongeren in Antwerpen en Gent over elkaar torenhoog zijn. De Morgen (08/02/2013) vatte het onderzoek over de schoolgaande jeugd in onze steden zo samen: "Een kleine helft van de moslimgroep bij die jongeren vertoont een antisemitische overtuiging. Bijna een kwart van dezelfde groep vindt geweld tegen homo's gerechtvaardigd. Omgekeerd meent een vijfde van de niet-moslims bij de jongeren in Antwerpen en Gent dat moslims hun geloof niet vrij zouden mogen belijden." In die overtuigingen verschillen jongeren helaas niet zoveel van volwassenen maar laat ons toch uitgaan van de kracht van het onderwijs. Wijlen Nelson Mandela: "Education is the most powerful weapon which we can use to change the world."
Daarom vind ik dat we op onze scholen werk moeten maken van 1 gezamenlijk vak over de verschillende levensbeschouwingen, kritisch denken en het gedeeld burgerschap waar wij naar streven. Dit gebeurt vandaag al maar het zijn de uitzonderingen. Vrijdag nog was ik op de IVG-school die als onafhankelijke school kiest voor 1 levensbeschouwelijk vak. In het stedelijk onderwijs beperken we dit noodgedwongen tot enkele projectlessen. Het is mijn overtuiging dat het emancipatorisch en opvoedkundig project waar we nu samen voor staan echter zo groot is dat dit niet langer volstaat. Dit is geen nieuw idee. Er zijn al boeken over geschreven (meer LEF in het onderwijs) en in het parlement en de opiniepagina's al vaak over gedebatteerd. Nu is misschien wel het moment om het ook te realiseren.
