De leerplicht in ons land start voorlopig nog steeds pas vanaf 6 jaar, maar ook (jonge) kleuters hebben veel baat bij onderwijsdeelname. In samenwerking met de drie Gentse inloopteams wil de Stad Gent kleuters frequenter naar school krijgen. Daarom sluit Onderwijscentrum Gent drie overeenkomsten af met een totaalbudget van 45.000 euro.

3% van de Vlaamse kleuters gaat onvoldoende naar school. In Gent is dit 6% van de 3.050 vier-jarigen en 5,2% van de 3.100 vijf-jarigen. Vergelijkbare cijfers vinden we in bvb Antwerpen en Oostende (respectievelijk 6% en 5,3% van de vier-jarigen, 5,6% en 5,9% van de vijf-jarigen). Om hier verandering in te brengen zet Onderwijscentrum Gent in op een voorschools traject in drie wijken binnen het werkingsgebied van drie inloopteams: Inloopteam Kind en Preventie Gent, Inloopteam Reddie Teddy en Inloopteam De Sloep.

Kleuterparticipatie is méér dan ingeschreven zijn op een school. Het gaat ook over voldoende aanwezig zijn en dus ondergedompeld worden in de schoolbeleving. Leerlingen hebben hier op lange termijn veel bij te winnen en daarom wil ik hier de komende jaren nog meer en zeer gericht op inzetten. - Elke Decruynaere, schepen van onderwijs

Extra inspanningen

In het nieuwe project ligt de focus op gezinnen waarvan het oudste kind voor het eerst naar school gaat. Daarbij gaat de aandacht vooral naar gezinnen die meer risico lopen tijdens de schoolloopbaan van de kinderen, gezinnen met kinderen met een andere thuistaal, gezinnen met een moeder zonder diploma secundair onderwijs, gezinnen die een schooltoelage ontvangen, ...

Met dit voorschools traject wil Onderwijscentrum Gent 30 gezinnen per wijk (90 in totaal) bereiken via huisbezoeken, individuele ondersteuning, groepssessies (taal en spel, wat gebeurt er in de kleuterklas, ….) en een scholenbezoek op maat. Dit gebeurt telkens in samenwerking met de scholen in de wijk.

Voor deze groep ouders, met kinderen die voor het eerst naar school gaan, is een intensief begeleidingstraject een meerwaarde. Het gaat over gezinnen met een beperkte kennis over onderwijs en een grote afstand tussen de thuis- en de schoolcultuur. Eerdere projecten en onderzoek wees uit dat het gebrek aan kennis en vertrouwen redenen zijn voor lage kleuterparticipatie.

Gentse inloopteams

Cruciale schakel in dit project zijn de partners, de inloopteams. Een inloopteam (Integraal Laagdrempelig OpvoedingsOndersteuningsPunt) biedt ondersteuning aan aanstaande gezinnen en gezinnen met jonge kinderen in een moeilijke leefsituatie. Op regelmatige tijdstippen organiseren ze activiteiten, zoals oudergroepen, speel- en onthaalmomenten, uitstappen, informatiesessies, ... 
Inloopteams hebben ook een actieve opdracht rond kleuterparticipatie: de actieve mobilisatie van ouders om hun kleuters -vóór de leerplichtige leeftijd- op regelmatige basis naar school te laten gaan. De werking informeert ouders over het belang van kleuteronderwijs, het regelmatig naar school gaan en over onderwerpen als ‘taal en spel’. De teams ondersteunen ouders bij de schoolkeuze en de aanmelding. Ze maken ook deel uit van de werkgroep Kleuterparticipatie van het Lokaal Overlegplatform Gent (LOP), waarin de Gentse basisscholen zetelen.

3 dimensies van kleuterparticipatie

Het proces van kleuterparticipatie is op te delen in 3 dimensies: inschrijving, warme overgang en aanwezigheid op school. Onderwijscentrum Gent zet op alledrie actief in.

Inschrijving

Om ouders een bewuste schoolkeuze te laten maken, organiseert Onderwijscentrum Gent jaarlijks scholenbezoekrondes in de verschillende wijken. Via deze scholenbezoekrondes leerden vorig jaar 900 ouders hun buurtscholen kennen. De scholen van voorkeur moeten ingevoerd worden wanneer ouders hun kind aanmelden, waarbij ze, indien nodig, ondersteund kunnen worden door de brugfiguren of organisaties, zoals de Inloopteams. Na de aanmelding volgt de effectieve inschrijving, iets wat onder andere opgevolgd wordt via de werkgroep Kleuterparticipatie van het Lokaal Overlegplatform Gent basisonderwijs (LOP).

Warme overgang

Voor de eerste keer door de schoolpoort stappen is een grote stap.
Onderwijscentrum Gent probeert deze drempel te verlagen door: in te zetten op samenwerking tussen voorschoolse partners (o.a. kinderdagverblijven binnen Brede School Sluizeken-Tolhuis-Ham) en partners binnen de Brede School, brugfiguren in te schakelen en een voorschools traject met de inloopteams te organiseren.

Aanwezigheid

De aanwezigheid van de kinderen wordt opgevolgd op de scholen, onder meer door de brugfiguren. Vroeg ingrijpen bij afwezigheden is belangrijk. Dit kan bijvoorbeeld door huisbezoeken af te leggen of ouders telefonisch te contacteren. Eenmaal aanwezig is het belangrijk dat de kinderen ook regelmatig naar school blijven gaan.

Proeftuinen in drie wijken

Het Onderwijscentrum sloot met de drie Gentse inloopteams overeenkomsten af voor de wijken Sluizeken-Tolhuis-Ham, Brugse Poort en UZ-Nieuw Gent-Steenakker. In totaal besteedt de Stad Gent 45.000 euro aan dit project (15.000 euro per wijk), dat in november van start gaat en een halfjaar loopt (vóór, tijdens en na de aanmeldingsperiode voor kleuterscholen).

Dit traject is een vervolg op een onderdeel van 'Samen door de schoolpoort', het proefproject rond kwalitatieve kleuterparticipatie via ouderbetrokkenheid dat Onderwijscentrum Gent in 2017-2018 coördineerde. Samen met projectpartner Inloopteam Kind en Preventie, ondersteunde Onderwijscentrum Gent toen zeven basisscholen en partnerorganisaties in de Bloemekenswijk om werk te maken van een wederkerige ouder-schoolsamenwerking. Dit project kaderde in een oproep van het Europees Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie (AMIF).